Śmierć kredytobiorcy – czy oznacza umorzenie kredytu?

Śmierć kredytobiorcy a spłata kredytu

Odejście bliskiej osoby to zazwyczaj sytuacja dość stresująca dla rodziny i przyjaciół. Wiąże się również z załatwianiem wielu spraw formalnych. Co dzieje się, gdy osoba zmarła miała zaciągnięte kredyty? Ważną kwestią jest to, że jak wielu błędnie myśli – kredyt nie jest wcale umarzany wraz ze śmiercią kredytobiorcy. Zazwyczaj należy go uregulować. W takiej sytuacji jego spłata przechodzi na spadkobierców wskazanych w testamencie – oczywiście jeśli takowy dokument istnieje. Jednak gdy nie sporządzono testamentu, zastosowanie mają przepisy dotyczące dziedziczenia ustawowego – zasady i tryb dziedziczenia kredytu regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Dlatego też, gdy nie ma testamentu, to obowiązek spłaty kredytu po śmierci kredytobiorcy spada na najbliższą rodzinę – małżonka czy dzieci. 

Kto spłaca kredyt po śmierci kredytobiorcy – na kogo przechodzą długi po zmarłym?

Powyżej opisałam pokrótce sytuację, co się dzieje z kredytem, gdy kredytobiorca umiera – w zależności od tego, czy wykupił ubezpieczenie kredytu czy też nie. Teraz czas wyjaśnić, kto konkretnie musi spłacić kredyt, gdy nie było ubezpieczenia ani testamentu. Prześledźmy kilka sytuacji i jak powinny zostać one rozwiązane zgodnie z prawem.

• Spłata kredytu po śmierci współmałżonka

Pierwsza sytuacja to taka, gdy spłata kredytu przechodzi na współmałżonka. Zgodnie z prawem mąż lub żona należą do pierwszej linii spadkowej. W związku z tym wraz z dziećmi dziedziczą kredyt po śmierci kredytobiorcy. Zatem gdy współmałżonek wziął kredyt bez zgody i wiedzy drugiego małżonka, to i tak zgodnie z prawem na niego przechodzi obowiązek zapłaty zobowiązania.  Spłata kredytu w razie śmierci współmałżonka jest obowiązkiem męża lub żony. 

Z kolei gdy kredytobiorca zaciągnął zobowiązanie za zgodą współmałżonka, to wtedy w przypadku jego śmierci i braku spłaty kredytu bank ma prawo dochodzić egzekucji z całego majątku wspólnego małżonków.

• Śmierć kredytobiorcy a spłata kredytu przez dzieci

Zgodnie z prawem spadkowym, gdy kredytobiorca ubiera obowiązek spłaty pozostałej części kredytu, jeśli ten nie był ubezpieczony, przechodzi na współmałżonka zmarłego oraz jego dzieci. W momencie, gdy dzieci i współmałżonek, czyli osoby z pierwszej linii spadkowej, zmarli przed otwarciem spadku, to w takiej sytuacji konieczność spłaty kredyty przechodzi na zstępnych, czyli np. wnuki lub prawnuki kredytobiorcy.

• Śmierć kredytobiorcy i nieubezpieczony kredyt a żyrant

Inną sytuacją, która wbrew pozorom, może się zdarzyć dość często, jest ta gdy kredytobiorca umiera, a kredyt poręczony był przez żyranta. Kto wtedy spłaca kredyt po śmierci kredytobiorcy, gdy zobowiązanie nie było ubezpieczone? Warto mieć świadomość, że będąc żyrantem, odpowiada się swoim majątkiem w momencie, gdy osoba, której poręczyliśmy kredyt, przestanie go spłacać.  Jednak w przypadku śmierci kredytobiorcy najpierw spłata zobowiązania spada na spadkobierców. Dopiero w momencie, gdy spadkobiercy zrzekną się spadku, żyrant może mieć problem, ponieważ bank może się upomnieć u niego o zapłatę kredytu.

Ubezpieczenie kredytu gotówkowego a śmierć kredytobiorcy

Najlepszym rozwiązaniem w przypadku śmierci kredytobiorcy jest sytuacja, gdy kredyt został ubezpieczony. Wtedy bowiem spadkobiercy nie są obarczeni kosztami kredytu, ponieważ ubezpieczenie pokrywa – w zależności od kwoty, na jaką zmarły był ubezpieczony, całość lub część pozostałego do spłaty zobowiązania. Gdy ubezpieczenie kredytu pokrywa tylko jego część, resztę muszą uregulować spadkobiercy. 

Dlatego też ubezpieczenie kredytu jest mądrym rozwiązaniem zwłaszcza w przypadku kredytów na dłuższy okres, np. kredytów hipotecznych. Taka polisa potrafi zaoszczędzić wielu stresów i zmartwień rodzinie zmarłego. 

I choć dla wielu osób konieczność opłacania co miesiąc ubezpieczenia kredytu hipotecznego od śmierci wiąże się z niemałą kwotą i często negatywnymi emocjami, to jednak zabezpieczenie w postaci takiej polisy jest bezcenne i chroni najbliższych przed koniecznością zapłaty często kilkuset tysięcy złotych. 

Z uwagi na wysoką kwotę i długi okres kredytowania takie ubezpieczenie na życie jest zazwyczaj wymagane przy kredytach hipotecznych. Jednak coraz częściej zdarza się również, że banki wymagają wykupienia takiej polisy również  przy kredytach gotówkowych – zwłaszcza na wysokie kwoty.

Co w przypadku, gdy kredytobiorca nie ubezpieczył od śmierci kredytu hipotecznego? 

Ubezpieczenie kredytu jest ogromnym ułatwieniem w przypadku śmierci kredytobiorcy. Jest zabezpieczeniem najbliższych przed nieprzewidzianymi wydatkami. Gdy kredytobiorca umiera, a wcześniej wykupił ubezpieczenie na życie do kredytu, to ubezpieczyciel odpowiada za wypłatę bankowi pieniędzy, które są przeznaczane na całościową lub częściową spłatę zobowiązania. 

Gdyby kredyt nie był ubezpieczony, a nastąpiłaby śmierć kredytobiorcy, to niestety zapłata pozostałej części zobowiązania spadłaby na spadkobierców. 

Dodatkowo należy pamiętać, że jeśli braliśmy kredyt hipoteczny wspólnie z drugą osobą, to gdy jedna z tych osób umiera, a nie miała wykupionego ubezpieczenia kredytu na wypadek śmierci, to obowiązek spłaty zobowiązania spada na nas, czyli współspadkobiercy. Oprócz tego obowiązek ten spada na spadkobierców zmarłego, ale tylko w momencie, gdy zdecydują się oni przyjąć spadek. 

Czy odsetki są naliczane po śmierci kredytobiorcy?

Wbrew pozorom wraz ze śmiercią kredytobiorcy nie są wstrzymywane, ani tym bardziej umarzane odsetki od kredytu. Bank normalnie nalicza odsetki po śmierci kredytobiorcy i w każdej chwili może podjąć działania w celu egzekucji spłaty kredytu. I tak najczęściej się dzieje. Jeżeli jednak jakimś cudem tego nie zrobi, to dług po zmarłym kredytobiorcy z biegiem lat może ulec przedawnieniu.

Przedawnienie kredytu po śmierci kredytobiorcy – kiedy to możliwe?

Jak wspomniano wyżej, w momencie gdy bank nie podejmie żadnych działań, mających na celu odzyskanie długu, wtedy istnieje możliwość przedawnienia kredytu. Ile czasu musi upłynąć? W przypadku kredytu i pożyczki są to trzy lata.

Umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy?

Jeśli jesteśmy spadkobiercami, a razem ze spadkiem otrzymujemy do spłaty kredyt, to jeśli nie chcemy go regulować, możemy zrezygnować z przyjęcia spadku. Jednak wtedy tracimy dostęp do całego spadku, a nie tylko zobowiązania, które zostawił po sobie zmarły. Jeśli takie rozwiązanie nie wchodzi w grę, to zawsze można starać się o umorzenie kredytu. Umorzenie kredytu po śmierci kredytobiorcy jest możliwe, tylko należy złożyć w banku specjalny wniosek. Warto wiedzieć, że nie zawsze oznacza to, że bank przychyli się do naszej prośby. Zdarza się jednak, że kredytodawcy zgadzają się na częściowe umorzenie kredytu po zmarłej osobie. 

Śmierć kredytobiorcy a informowanie banku – czy trzeba zawiadamiać bank i jak poznać wysokości zadłużenia?

W momencie śmierci bliskiej osoby, która miała zaciągnięte kredyty, należy o tym zdarzeniu poinformować bank. Najlepiej wraz z aktem zgonu udać się w tym celu do placówki banku. 

Co dla wielu może być problematyczne, w związku z obowiązującą tajemnicą bankowa, bank tak chętnie nie podzieli się z nami informacją o wysokości zadłużenia zmarłego oraz warunkami zobowiązania. Informacje na temat zobowiązań bank może przekazać tylko spadkobiercy kredytobiorcy, a także sądowi w przypadku postępowania spadkowego.

Dodatkowo tak naprawdę bank nie musi informować spadkobiercy o zadłużeniu. Jednak zwykle jest tak, że bank sam zwraca się do rodziny zmarłego o przedłożenie dokumentów, które potwierdzałyby nabycie spadku i na ich podstawie wystawia wezwanie do spłaty długu po zmarłym kredytobiorcy.

Fot. Pixabay