Co oznacza numer PESEL i do czego jest potrzebny?

Czy zastanawiałeś się kiedyś, w jakim celu nadawany jest numer PESEL i co oznaczają jego poszczególne cyfry? Jeśli chcesz się tego dowiedzieć, zajrzyj do artykułu – wyjaśnię w nim wszelkie wątpliwości.

Numer PESEL – co to takiego?

PESEL to Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności. Mówiąc prościej, jest to centralny zbiór danych identyfikacyjnych prowadzony przez ministra właściwego do spraw informatyzacji na mocy ustawy i ewidencji ludności w Polsce. Każdy wpis w tym rejestrze ma przypisany jedenastocyfrowy, unikatowy symbol numeryczny, który pozwala w szybki sposób zidentyfikować daną osobę. PESEL jest więc również potoczną nazwą numeru identyfikacyjnego przypisanego do osoby fizycznej w tym rejestrze.

W jaki sposób nadaje się numer PESEL?

Numer PESEL jest nadawany z urzędu, czyli automatycznie, lub na wniosek osoby zainteresowanej.

Automatyczne przypisanie numeru PESEL otrzymuje osoba fizyczna, która:

• urodziła się na terytorium Polski. Dotyczy to zarówno dzieci obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, jak i całej Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin, którzy zamieszkują w Polsce i mają prawo stałego pobytu oraz dzieci cudzoziemców, którzy uzyskali: zezwolenie na pobyt stały lub rezydenta długoterminowego UE, azyl, ochronę uzupełniającą lub status uchodźcy, ochronę czasową, zgodę na pobyt tolerowany lub ze względów humanitarnych.
• otrzymuje zameldowanie na pobyt czasowy lub stały i nie miała dotąd przypisanego numeru PESEL,
• jest obywatelem Polski mieszkającym za granicą i ubiega się o wydanie paszportu, nie mając wcześniej ustanowionego numeru PESEL,
• jest obywatelem Polski mieszkającym za granicą i ubiega się o wydanie dowodu osobistego, nie mając wcześniej ustanowionego numeru PESEL.

Nadanie numeru PESEL na wniosek ma prawo osoba, która posiada faktyczną podstawę prawną, z której wynika obowiązek posiadania numeru PESEL, np. jeśli wymaga tego ZUS. W tym celu należy złożyć stosowny pisemny wniosek w odpowiednim urzędzie – informacje o tym znajdziesz poniżej.

Kto nadaje numer PESEL?

Numer nadawany jest przez ministra właściwego do spraw informatyzacji na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu. PESEL przypisywany z urzędu jest nadany przez:

• kierownika urzędu stanu cywilnego sporządzającego akt urodzenia dziecka,
  
• organ wydający dowód osobisty lub paszport dla osoby zamieszkałej poza terenem Rzeczypospolitej Polskiej (np. konsul RP),
  
• organ gminy odpowiadający za meldunek na pobyt stały lub pobyt czasowy.

Gdzie złożyć wniosek o nadanie numeru PESEL?

PESEL dla cudzoziemca

Czy cudzoziemiec może uzyskać numer PESEL? Tak! Jest na to kilka sposobów.

Po pierwsze, jeśli mieszkasz w Polsce i się tutaj zameldujesz na pobyt powyżej 30 dni, to automatycznie otrzymasz swój indywidualny numer PESEL.

Po drugie, jeśli nie możesz się zameldować na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, to złóż wniosek w urzędzie gminy odpowiedniej do miejsca siedziby Twojego pracodawcy lub w Urzędzie Dzielnicy Śródmieście miasta stołecznego Warszawy, jeśli nie pracujesz albo Twój pracodawca ma siedzibę za granicą.

Tutaj znajdziesz wniosek o nadanie numeru PESEL.

Co oznaczają poszczególne cyfry numeru PESEL? Sprawdź!

Wszelkie cyfry w Twoim PESEL-u wcale nie są przypadkowe – każda z nich ma swoje znaczenie. Sprawdź!

Przykładowy numer PESEL: RR MM DD PPPP K

RR – rok urodzenia (dwie ostatnie cyfry, np. 92)

MM – miesiąc urodzenia (osoby urodzone po 1999 roku mają inne oznaczenia miesiąca – zajrzyj do poniższej tabeli)

DD – dzień urodzenia

PPPP – liczba porządkowa określająca płeć – jeśli ostatnia cyfra tej liczby jest parzysta, oznacza to, że numer należy do kobiety, mężczyźni zaś mają przypisaną cyfrę nieparzystą

K – cyfra kontrolna

PESEL po roku 2000

Jak się zapewne domyślasz, stworzenie numeru PESEL dla kilkudziesięciu milionów osób to wcale nie bułka z masłem. A to ze względu na dublujące się miesiące urodzenia. By odróżnić od siebie numery PESEL z różnych lat, stworzono jednolitą metodę oznaczania miesiąca urodzenia. Zasada ta została opisana poniżej.

Do czego jest potrzebny numer PESEL?

Numer PESEL jest jedynym, unikatowym identyfikatorem każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej. Dlatego ważne jest, by odpowiednio go chronić i nie udostępniać osobom trzecim! Zapobiegaj kradzieży tożsamości – nie podawaj PESEL-u w miejscach publicznych, nie zostawiaj dowodu osobistego w wypożyczalniach czy innych miejscach handlowo-usługowych, nie przekazuj go w cudze ręce. Kradzież dokumentów należy natychmiast zgłosić – dzwoniąc do banku i zastrzegając kartę, dowód osobisty czy paszport, lub udając się na komisariat policji.

Podanie numeru PESEL będzie niezbędne w takich sytuacjach, jak np.:

• zmiana miejsca zameldowania,
• zmiana stanu cywilnego,
• rozpoczęcie nowej pracy,
• wnioskowanie o kredyt bankowy,
• zeznanie podatkowe osoby fizycznej,
• korzystanie z opieki medycznej,
• zakup ubezpieczenia.

Kiedy można zmienić numer PESEL?

Istnieją tylko trzy sytuacje, w których zmiana numeru PESEL jest możliwa. Są to:

1. Zmiana płci.
2. Niepoprawne uprzednie wpisanie daty urodzenia.
3. Błąd organu administracji publicznej, którego skutkiem jest błąd w numerze PESEL.

Jeśli masz jeszcze jakieś pytania dotyczące numeru PESEL, śmiało zostaw je w komentarzu!