Jak skutecznie zaplanować domowy budżet?

Co to jest budżet domowy?
Pojęcie budżetu gospodarstwa domowego ma dwa znaczenia. Jest to zarówno określenie wszystkich dostępnych środków finansowych, jak i zestawienie przychodów i rozchodów w ustalonym przedziale czasowym w gospodarstwie domowym. Podstawą budżetu jest planowanie, na co wyda się pieniądze. Dopiero po sporządzeniu takiego schematu nadchodzi pora na odnotowywanie wydatków. Kontrola budżetu domowego sprawi, że będziesz mieć realny wpływ na swoją sytuację finansową i jednocześnie zaplanujesz systematyczne oszczędzanie.
Dochody i wydatki – składowe budżetu domowego
Jasne jest, że priorytetowe znaczenie dla budżetu domowego mają dochody i wydatki. Przez dochód rozumie się wszystkie środki finansowe wpływające cyklicznie i powiększające budżet domowy. Są to:
- wynagrodzenia,
- zasiłki,
- dochody z pomocy socjalnej,
- wpływy z rent i emerytur,
- przychody z inwestycji,
- środki uzyskane z wygranych,
- pożyczki.
Wydatkami nazywa się wszystkie zmniejszenia budżetu domowego. Mogą one być stałe lub zmienne. Stałe to te, które ponosi się cyklicznie comiesięcznie np.: opłaty za czynsz czy media, spłaty rat kredytów i pożyczek oraz koszty zakupów żywności. Wydatki zmienne nie obciążają budżetu w każdym cyklu w ten sam sposób. Są one związane m.in. z zakupem obuwia, ubrań czy remontem.
Dlaczego warto planować budżet domowy?
Dzięki planowaniu budżetu domowego ukazuje się klarowny przepływ Twoich finansów. Jest to z pewnością dobry sposób na to, aby nie popaść w kłopoty finansowe. Dodatkowo planowanie budżetu gospodarstwa domowego pozwala:
- w pełni kontrolować swoje finanse – nie zaskoczą Cię niespodziewane wydatki, a tym samym, pusty portfel przed wypłatą,
- spełniać marzenia związane z realizacją przedsięwzięć, które wcześniej wydawały się nierealne,
- kierować swoje zasoby finansowe na pokrywanie rzeczywiście istotnych wydatków,
- wyrobić w sobie nawyk planowania finansów i wdrażania go w życie,
- lepiej poznać siebie i swoje priorytety.
Jak stworzyć plan budżetu domowego? – instrukcja krok po kroku
Do stworzenia planu budżetu domowego przydatny będzie gruby zeszyt, najlepiej w kratkę. Przyda się wielostronicowy notatnik, ponieważ po miesiącu gospodarowania finansami na pewno zechcesz tę kontrolę kontynuować w kolejnych miesiącach, a nawet latach.
- Na pierwszej kartce w górnym lewym rogu zapisz nazwę miesiąca, którego ten budżet będzie dotyczył.
- Poniżej wypisz wszystkie posiadane środki finansowe: pieniądze pozostałe z poprzedniego miesiąca, bieżące wynagrodzenie, pieniądze zgromadzone na koncie lub kontach, a nawet w kieszeniach swoich ubrań. Policz je, a następnie ustal podstawowe wydatki, takie jak opłata za wodę, prąd, gaz, telefon, kredyt.
- Teraz wylicz saldo – od kwoty posiadanych środków finansowych odejmij wszystkie stałe wydatki.
- Poniżej wypisz wszystkie wydatki tzw. jednorazowe, to znaczy takie, które wypadają tylko raz lub kilka razy w roku. Będą to pieniądze przeznaczane na: prezenty (urodziny, święta), przegląd techniczny auta, wizyty u lekarzy, leki, wyjazd na urlop, remont mieszkania, wycieczki, obuwie i odzież.
- Po spisaniu tych wydatków podsumuj wydane na nie pieniądze i odejmij tę kwotę od kwoty wpisanej w polu saldo. W ten sposób obliczysz, ile środków finansowych zostanie na koniec miesiąca (tzw. saldo finalne). Jeśli uzyskasz kwotę dodatnią, oznacza to oszczędności. Jeśli jednak wyszła tam kwota ujemna, to znaczy, że w tym miesiącu wydasz więcej, niż zarobisz. Tę budżetową dziurę możesz załatać oszczędnościami. Jednak gdy ich nie posiadasz, trzeba wdrożyć plan naprawczy np. spróbować zarobić dodatkowe pieniądze.
Ponieważ wydatki jednorazowe ponoszone są najczęściej raz lub kilka razy w roku, dobrze jest je policzyć w perspektywie roku. Po podsumowaniu ich należy uzyskaną kwotę podzielić na 12 miesięcy. I tak np. jeśli wydatki te w skali roku wynoszą 1200 zł, to po podzieleniu tej kwoty przez 12 uzyskasz kwotę, którą należy odkładać miesięcznie tzn. 100 zł. Warto tę sumę przenieść do wydatków stałych Twojego planu i co miesiąc odkładać ją na wydatki jednorazowe ponoszone w skali roku. Odejmij tę kwotę od salda z pierwszej strony.
Plan budżetu domowego można również przygotować w excelu.
Oszczędności – co z nimi zrobić?
Nadwyżka pieniędzy, która została po zaplanowaniu wszystkich wydatków, stanowi oszczędności. Zarządzanie budżetem domowym to także umiejętne planowanie, na co wydasz tę kwotę. Jeżeli planujesz je wydać na konkretny cel np. kupienie lodówki czy kuchenki indukcyjnej, to odkładaj te fundusze na ten właśnie zakup. Jeśli nie planujesz takich wydatków, oszczędzone środki możesz przeznaczyć na fundusz awaryjny. Aby nie kusiło Cię ich wydanie, możesz umieścić je na lokacie lub koncie oszczędnościowym.
Po podsumowaniu każdego miesiąca warto zapisać wnioski, które nasuwają się po realizacji miesięcznego planu, dotyczące zarówno wydatków, jak i przychodów np. wniosek o zmniejszeniu wydatków na konsumpcję każdego dnia o 5 zł.
Plan roczny
Jeśli wiadomo, ile wydajesz miesięcznie, możesz stworzyć plan budżetu domowego na cały rok. Wystarczy miesięczny plan budżetu przekształcić w plan roczny przez uzupełnienie kolejnych miesięcy do przodu i przeznaczenie osobnej strony podsumowującej każdy miesiąc pod kątem jednorazowych wydatków i ewentualnej zaoszczędzonej sumy pieniędzy.
Tworzenie budżetu domowego i wdrażanie go w życie ułatwi zarządzanie środkami finansowymi gospodarstwa domowego. Jednocześnie uczy dyscypliny i skrupulatności. Taka kontrola działań finansowych pozwoli na diagnozę istniejących problemów i ułatwi znalezienie skutecznych rozwiązań. Dokumenty prowadzone na rzecz zarządzania budżetem domowym nie muszą być skomplikowane, wystarczą ogólne dane. Ważne jest, aby kontrolować finanse, a wybór sposobu, w jaki to zrobisz, należy do Ciebie.